Một đĩa quao xào lòng ở xứ Nghệ nóng ấm, bắt mắt với màu vàng nhạt, vị nhân nhẩn đắng của từng lát quao, cộng với mùi thơm của các loại gia vị luôn là món hấp dẫn nhất trong mâm cơm của nhiều gia đình ở vùng quê này.
Tôi đã may mắn được đi nhiều nơi và thưởng thức nhiều món ăn ngon ở các vùng miền khác nhau, nhưng vẫn chưa thấy nơi đâu có được món ăn lạ mà “khoái khẩu” như món quao xào lòng ở xứ nghệ quê tôi.
Cho đến tận bây giờ người dân xứ nghệ không ai biết món ăn này có từ bao giờ, ai đã sáng tạo ra nó, chỉ biết rằng món ăn này hiện nay vẫn được người dân nơi đây chế biến và là món yêu thích của nhiều người.
Món quao xào lòng thơm ngon (Ảnh: Võ Văn Thành)
Theo ông Nguyễn Văn Da, người dân xóm 9, Tam Sơn ( Anh Sơn), thì trái quao có thể chế biến được nhiều món ăn ngon, nên người dân ở đây thường trồng loại cây này trong vườn nhà. Cây quao rất dễ trồng, người dân chỉ cần lấy một đoạn thân cây cho xuống hố đào sẵn, trồng và bón phân như trồng cây sắn. Sau khoảng 2 năm phát triển thì cây quao ra hoa, thường vào khoảng tháng tư hàng năm, vài tháng sau thì kết trái. Trái quao có màu xanh đậm, hình dẹt, có chiều dài khoảng 50 cm. Mỗi mùa cây quao chỉ cho tối đa khoảng trên dưới 20 quả…
Trái quao có thể xào với lòng của nhiều loại gia súc, gia cầm khác nhau như: lòng heo, bò, gà, vịt, ngan… Tuy nhiên ngon nhất, hấp dẫn nhất và người dân nơi đây thường chế biến nhiều nhất là xào cùng với lòng gà.
Món quao xào lòng của xứ Nghệ dễ làm nhưng theo kinh nghiệm của nhiều người dân địa phương nơi đây, muốn món ăn đạt chất lượng thơm ngon, hợp khẩu vị cũng cần phải có một số kinh nghiệm trong cách chọn nguyên liệu cũng như quy trình chế biến.
Trước tiên phải chọn cho được những trái quao không quá già, hoặc quá non. Bởi nếu quá già món ăn sẽ nhiều xơ, quá non sẽ không ngon. Trái quao sau khi hái xuống thì hơ qua lửa, cạo bỏ lớp vỏ lụa bên ngoài, rửa sạch, dùng dao thái nhỏ theo chiều ngang của quả .Về lòng gà, lấy trọn bộ, làm sạch, cắt nhỏ để ráo nước. Tất cả cho vào nồi ướp cùng gia vị với lượng vừa phải khoảng 20 phút, gia vị gồm: mắm, muối, bột ngọt, hành củ, tỏi, ớt, hạt tiêu (dã nhỏ). Sau khi ướp xong cho hết lên chảo mỡ đang sôi, dùng đũa xào trộn đều khoảng 20 phút cho tới khi miếng quao chín đều là đã hoàn thành món ăn.
Được biết, món quao xào lòng khi bày lên đĩa có màu vàng nhạt, khi ăn không quá đắng, giữ được mùi thơm của gia vị… mới đạt tiêu chuẩn thơm ngon.
Món quao xào lòng có thể dùng ăn với cùng với cơm như bao món ăn khác. Những ai từng nhiều lần ăn thì rất nghiền món ăn này. Nhưng ai mới lần đầu ăn thì khó ăn hơn bởi món ăn này có vị nhân nhẩn như mướp đắng.
Hoa và trái quao (Ảnh: Võ Văn Thành)
Trái quao mới qua sơ chế (Ảnh: Võ Văn Thành)